Onderwerp | Van Tuyll -monument |
Jaar | 1928 |
Gesigneerd | links op het voetstuk G.J.W.Rueb en 1928 |
Materiaal | brons op een bakstenen sokkel |
Afmetingen | lbh:100 x 100 x 250 cm |
Aanwezigheid | voor de hoofdingang van het Olympisch Stadion, Amsterdam |
Bijzonderheden | Baron van Tuyll van Serooskerken (1851 - 1924) is de eerste voorzitter van het Nederlands Olympisch Comité.
Het beeld is gegoten bij Prowaseck - Stöxen kunstgieterij – Leiden Het monument is ontworpen door de architect van het Olympisch Stadion Jan Wils (uit: Omgevingsanalyse Stadionbuurt, Stadsdeel Amsterdam Oud Zuid, oktober 2001). Heden ten dage is het monument omstreden door de vermeende Hitler-groet. Zelfs tijdens het fotograferen kwam het hierover met omstanders tot een discussie. Na uitleg bleef het onbegrip. Eens hing op de kolom onder het beeld een verklarende tekst. Deze is verwijderd en enige tijd later is er een stalen tegel met een toelichting in de straat voor het monument aangebracht. De tekst geeft een heldere toelichting, maar de naam van tante is helaas verkeerd gespeld. |
Het monument is op 17 mei 1928 door Prins Hendrik (ere-voorzitter van het N.O.C.) in opdracht der Koningin onthuld waarna de voorzitter van het N.O.C., baron Schimmelpenninck van der Oye, een krans aan de voet van het monument legde en daarmee waren de Olympische Spelen van start gegaan. Bij de onthulling hing achter het beeld een bronzen plaquette aan het stadion met daarop de tekst: F.W.van Tuyll van Serooskerke, oprichter en eerste voorzitter van het Nederlandsch Olympisch Comité 1912-1924" (Algemeen Handelsblad 18 mei 1928). |
|
Foto: Spaarnestadphoto.nl fotograaf onbekend, nr SFA002008804 (Collectie Elsevier) |
|
Het monument is niet alleen het beeld maar gaat om de ruime omgeving ervan. In het boekje van Kiers staat een foto van het monument in gips, het beeld en de omgeving zoals het moet worden uitgevoerd. | |
In het gipsontwerp lijkt de gewraakte arm minder stram omdat deze iets meer gebogen is. Op de maquette is ook de plaat nog te zien die er nu niet meer hangt. En de vijf Olympische cirkels zijn een muur opgeschoven en hebben geen verband meer met de plaquette.
En dan wordt het 14 augustus 2020. De NOS zet op haar nieuwspagina:
Tante is actief betrokken in de voorbereiding van de Olympische Spelen van 1936, die in Berlijn zullen plaatsvinden, maar laat zich door Dirk Wolbers vervangen omdat zij zich niet kan neerleggen bij de beperkingen die aan de kunsten in Duitsland worden opgelegd.
Het Algemeen Dagblad besluit haar artikel met: “De organisatie gaat het standbeeld niet volledig vernietigen, maar geeft het een plekje binnen in het stadion. Wat er met “volledig" bedoeld wordt is mij niet duidelijk. De Telegraaf is duidelijker: “Het Olympisch Stadion in Amsterdam haalt een standbeeld weg van een man met gestrekte arm. De beeltenis doet voorbijgangers denken aan een Hitlergroet. Onterecht, maar de groet stamt wel uit de tijd van de fascisten, schrijft Trouw.” en “Met de nazi’s" heeft het echter niets te maken. Maar net zo twijfelachtig is het verhaal dat de gemeente altijd had, namelijk dat een ’oude Romeinse groet’ werd uitgebeeld. Die uitleg stond er zelfs op een bordje bij. „Maar dat is een fabeltje”, concludeert directeur Ellen van Haaren nu. De grondlegger van de Olympische Spelen, baron de Coubertin, introduceerde het gebaar dat de bronzen sporter maakt in 1924 op de Spelen van Parijs. Het gebaar is dus bekend geworden als de Olympische groet. Maar in diezelfde tijd kwamen de fascisten in Italië op.”
Tot slot de groet zelf: tijdens de opening van de Olympische Winterspelen in 1936 in Garmisch-Partenkirchen brachten de Britse deelnemers expres de Olympische groet waarbij ze het verschil tussen de Olympische groet en de Duitse groet of Hitlergroet benadrukten. Toen was het verschil nog waar de verschillende groet voor stonden nog duidelijk. Volgens Martin M. Winkler in The Roman Salute. Cinema, History, Ideology. (Columbus 2009) is er is geen grond voor de bewering dat de fascistische groet, de Hitlergroet of de Olympische groet navolgingen zijn van daadwerkelijk door de oude Romeinen gebruikte formele begroetingen. Geschiedenis is afhankelijk door welke bril er gekeken wordt en uit welke hoek de correcte wind waait.
Op 5 oktober 2020 schrijft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed de gemeente Amsterdam aan met een negatief advies inzake verplaatsing van het standbeeld. (zie hier de betreffende brief) |