penningen

plaquettes

standbeelden

borstbeelden

tekeningen

dierplastieken

decoraties

keramiek

monumenten

publicaties

fotoalbum

overig
decoraties:

Jacoba van Beieren

lamp

Jacatra 1619

De Ark van Noach

Jan Klaassen

Oranje-kinderkamer

Dierentuinbrug

Javabrug

kippen op stok

trapversiering

gevelsteen Gouda

 

manco

 
klik op de foto voor een vergroting
Onderwerp Jacatra 1619
Jaar 1938
Gesigneerd Onbekend, waarschijnlijk niet
Materiaal coromandelhout
Afmetingen h x b: 278 x 110 cm, gebogen paneel
Aanwezigheid Oorspronkelijk geplaatst in het ms. Oranje. Voordat het schip in 1964 verkocht werd, is het paneel van boord gehaald en aan het Scheepvaartmuseum Amsterdam geschonken.
Bijzonderheden

In Veth wordt de decoratie vermeld als: Relief in hout - Rookkamer 1e kl. - "Oranje" - Mij. Nederland.
In het boek van Wim Grund: Oranje - een koninklijk schip- is op pagina 81 een hoofdstuk gewijd aan "de rooksalon met bar 1e klasse", daar staat beschreven: "Centraal in de salon bevindt zich een ronde erker met daarin een boogvormig paneel in ruw behakt coromandel-ebben met een voorstelling van de vloot op de rede van Jacatra. Het werk is van de hand van Mejuffrouw G.J.W.Rueb. Onder dit paneel sluit de boogvormige sofa fraai aan. Met de marmer ingelegde tafels en leren fauteuils vormt dit geheel een van de meest karakteristieke zitjes in de 1e klasse."
In folders over het schip staat de salon te boek als de Equator-bar, omdat het als thema het Verre Oosten had.

 

Ik weet niet of de keuze van het onderwerp "Jacatra 1619" van tante afkomstig was of van de architect van de Equator-bar J.A. van Tienhoven. De perikelen rond Jacatra zijn piketpaaltjes in de geschiedenis van de VOC en daarmee van belang voor de relatie tussen Indiƫ (nu de Republik Indonesia) en Nederland.

 

De heren Zeventien wilden een voet-aan-de-grond met haven etc. op Java. In Bantam, iets westelijk van Jacatra was wel een administratief VOC-centrum maar ongeschikt voor de handelsactiviteiten. In Jacatra was een tweede vestiging met een aantal pakhuizen. Maar de Pangeran van Bantam, de lokale Chinezen en de Engelse concurrentie in dat gebied stonden Jan Pieterszoon Coen (gouverneur-generaal over alle bezittingen van de Vereenigde Oostindische Compagnie buiten de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden) niet toe om Jacatra uit te breiden. Begin 1618 raakte Coen slaags met de Pangeran, de prins van Bantam en kort daarop arriveerde een Engelse vloot voor Jacatra. De confrontatie eindigde in een gelijk spel en Coen verdween naar de Molukken om versterkingen op te halen. Hij kwam terug, zag en overwon de Engelsen en brak het verzet van de Pangeran. Begin 1619 stichtte J.P. Coen een nieuwe vestiging, met alle toeters en bellen er aan, in Jacatra. Dat kwam er op neer dat Jacatra met de grond gelijk werd gemaakt en daarna opgebouwd naar de wens van de winnaar.

Aan de oostzijde van de Ciliwungrivier werd een vierkant kasteel gebouwd met op de vier hoeken grote uitspringende bastions. Rechts het handels gedeelte van de nederzetting (beide onderdelen zijn terug te vinden op het paneel).Daarom wordt in de annalen 1619 beschouwd als de stichtingsdatum van de VOC-hoofdstad Jacatra, het latere Batavia (met dank aan Ad Lansen voor de historische duiding).

 

De afgebeelde situatie van een vloot op de rede van Jacatra in 1619 berust dus op een romantisch beeld van de stichting van Jacatra en daarmee Batavia. Het ware beter geweest rokende puinhopen af te beelden of de datum een eeuw op te schuiven.

 

 

naar boven